هر آنچه باید درباره طب سوزنی بدانید…
ممکن است شما هم از آن دسته افرادی باشید که قصد دارید برای اولین بار طب سوزنی را امتحان کنید و یا پزشک شما دستور داده است که باید توسط طب سوزنی درمان شوید. اما نمی‌دانید این طب چیست، از کجا آمده و چگونه و برای چه چیزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این صورت بهتر است پیش از انجام آن، درباره این طب مطالعاتی داشته باشید تا بتوانید به بهترین نحو ممکن تصمیم‌گیری کنید.
ما در این مطلب، سعی داشته‌ایم تا بطور کامل، تمام بایدها و نبایدهای طب سنتی و عملکرد آن را مورد بررسی قرار دهیم و نتیجه را برای شما دنبال کنندگان گردآوری کنیم. پس تا پایان با ما همراه باشید. ابتدا باید بدانیم طب سنتی چیست و چگونه انجام می‌گیرد؟
طب سوزنی چیست؟
طب سوزنی یا سوزن درمانی از مهم‌ترین شاخه طب سنتی است که با فروکردن سوزن‌های بسیار نازک به نقاط خاصی از بدن باعث درمان بیماری یا مشکل خاصی می‌شود. در این طب که از چین وارد شده است، سوزن‌ها وارد نقاطی میشوند که بر روی مسیرهای خاصی از بدن به نام کانال یا گذرگاه قرار دارند. انرژی حیات که در زبان چینی به آن «چی» (Qi) گفته می‌شود در این کانال‌ها جریان دارد. عملکرد این طب از طریق سیستم ایمنی است و علاوه بر آن، سیستم اعصاب محیطی را تحت تأثیر قرار می‌دهد که در نتیجه باعث درمان بسیاری از بیماری‌ها می‌شود.
چگونگی درمان با طب سوزنی
شما پس از مراجعه به پزشک، توسط او معاینه می‌شوید. سپس پزشک در بدن شما، نقاط بیماری و یا دارای مشکل را جستجو و مشخص می‌کند. پس از آن، شروع به انجام این درمان و فروکردن سوزن در پوست بدن شما می‌نماید. پروسه این کار معمولا بین ۱۵ دقیقه تا یک ساعت زمان می‌برد؛ اما گاهی ممکن است با توجه به نوع مشکل یا بیماری‌ای که دارید، این مقدار به چند جلسه درمان یا مراجعه منظم و همیشگی به پزشک افزایش پیدا کند که این به پزشک شما و دستوری که می‌دهد بستگی دارد.
تاریخچه طب سوزنی
پیشینه این طب به زمان آغاز تاریخ بشر بازمی‌گردد. گفته می‌شود كه 3000 سال پیش از میلاد، برخی مردم چین در کمال ناباوری شاهد این بودند كه سربازان بیماری كه در جنگ‌های خود زخم‌های سطحی با تیر و كمان خورده بودند، خود به خود بهبود یافتند. پس از این اتفاق، چینیان نظامی، طبی را كه ایجاد کردند که در آن، سوزن‌هایی را در نقاطی خاص از سطح بدن انسان وارد می‌کردند و پس مدتی متوجه درمان دردها و بیماری‌ها می‌شدند.
البته در روزگار قدیم، به جای این سوزن‌ها، گاهی از تراشه‌های سنگی استفاده می‌شد. جالب است بدانید در آن زمان، برخی از روستائیان آفریقایی نیز از این روش استفاده می‌کردند. اما با این تفاوت که آن‌ها با خاراندن شدید این نقاط خاص، بیماری خود را درمان می‌کردند. همچنین قبایل اسكیمو از تكه سنگ‌هایی با لبه تیز به این قصد استفاده می‌کردند. یا قبایل وحشی در جنگل‌های آمازون نیز با استفاده از پرتاب تیرهای سوزنی مانندی با نی دمیدنی، بر روی آن نقاط خاص، از این طب استفاده می‌کردند و به درمان بیماری‌ها می‌پرداختند.
با گذشت زمان، و ورود به عصر آهن، سوزن‌های آهنی ساخته وارد این طب شدند. حدود 2500 سال پیش از میلاد، برخی اطباء چینی تصور می‌كردند نوع فلزی که برای ساخت هر سوزن بکار برده می‌شد، اثر متفاوتی در بدن می‌گذاشت؛ اما بعدها مشخص شد كه آن تصور حقیقت ندارد و نوع فلز سوزن، هیچ گونه نقشی در درمان ندارد. بلکه آنچه مهم است، نحوه استعمال سوزن‌هاست.
امروزه جنس فلز سوزن‌هایی كه جهت طب سوزنی استفاده میشوند همگی از فولاد ضد زنگ است؛ که دلیل استفاده از این فلز این است كه ضد عفونی كردن آن بهتر و راحت‌تر انجام گیرد.
با اینکه پیشینه طب سوزنی به آغاز و یا شاید قبل از آغاز تاریخ بشر برمی‌گردد، اما این نژاد چینی بود كه برای نخستین بار آن را مشهور و به مرور پیشرفته كرد. نخستین كتاب ارزشمند سوزن درمانی نیز حدود 200 سال پیش از میلاد توسط اطباء چینی نوشته و در سراسر دنیا منتشر شد.
این طب از چه زمانى وارد ایران شد؟
اکنون حدود ۲۰ سال است که طب سوزنی وارد ایران شده است. در گذشته، پزشکان به صورت موردى اقدام به این نوع طبابت مى‌کردند اما هم اکنون پزشکان زیادى هستند که با اخذ مجوز از سازمان بهداشت و درمان، به طور دائمی این طب را برای مراجعه کنندگان انجام می‌دهند.
فلسفه طب سوزنی و اثر بخشی آن
نظریه اصلی این طب بر اساس وجود کانال‌های انرژی است. این کانال‌ها سراسر بدن ما را فرا گرفته‌اند و همانطور که قبلا گفته شد، انرژی که چی (chee) نام دارد، در این کانال‌ها در جریان است. پزشکان چینی تحقیقات چندین سال از عمر خود را صرف مطالعه برای این طب و پیدا کردن نقاط ورودی سوزن به بدن، کرده‌اند. سپس دریافتند که هر نقطه، مربوط به یک عضو یا یک اندام خاص است. به عقیده این متخصصان، هنگامی‌که فردی به بیماری‌ای مبتلا می‌شود، کانال‌های انرژی او بسته شده‌اند یا اینکه انرژی به‌صورت نامتعادل در بدن او جریان پیدا کرده است.
طب سوزنی با روش کامل خود، راه حلی برای رفع انسداد و متعادل کردن جریان انرژی است. جالب است این را بدانید که با ورود سوزن به بدن، در مغز انسان، مقداری اندورفین نیز آزاد می‌شود. اندورفین یک مسکن طبیعی بدن می‌باشد و برای بهبود بیماری کمک کننده است.
این طب چینی، جایگاه درمانی ویژه‌ای در بسیاری از بیماری‌ها داشته و در درمان برخی بیماری‌ها، از جایگاه بالاتری نسبت به طب نوین برخوردار است. برای مثال، بهترین روش درمان برای سردردهایی با منشأ نامشخص یا درمان پای بی قرار و یا درمان استرس، اضطراب و افسردگی، طب سوزنی است. همچنین در دردهای مزمن کمر، طب سوزنی اثر بخشی مثبتی داشته است.
طب سوزنی در درمان کدام بیماری موثر است؟
این طب جهت درمان بیماری‌های زیر مفید است:
-درمان سردرد، میگرن
-درمان بی‌خوابی
-درمان استرس، اضطراب و افسردگی
-درمان درد دندان
-درمان درد مفاصل
-درمان کمر درد
-درمان درد ناشی از آرتروز
-درمان آسم
-درمان دردهای سیاتیکی
– درمان مشکلات بعد از سکته مغزی
-درمان شانه درد
-درمان گردن درد
-درمان مچ درد
-درمان زانو درد
-درمان ترک اعتیاد سیگار، الکل و مواد مخدر
-درمان دردهای قاعدگی
-کاهش درد زایمان
-کاهش وزن
فواید و خطرات این طب
از فواید این طب می‌توان اشاره به این داشت که ایمنی بدن را بالا می‌برد، تاثیر بسیار زیادی بر روی بدن دارد، اگر با درمان‌های جدید ترکیب شود بسیار خوب است، برای کنترل برخی از دردها مفید می‌باشد، برای بیمارانی که داروهای مسکن برای بدنشان پاسخگو نیست یا بیمارانی که علاقه به مصرف داروهای مسکن ندارند مفید است.
اما خطرات این طب این است که اگر سوزن توسط پزشک استریل نشده باشد، می‌تواند باعث آلودگی بیمار شود. برای افراد باردار خطرناک است، اگر بیمار به اختلال خونریزی دهنده مبتلا است خطرناک می‌باشد، اگر فردی داروهای رقیق کننده خون مصرف می‌کند، نیز این کار برای او خطرناک می‌باشد.
گاهی ممکن است جای ورود سوزن، خونریزی، کبودی و یا درد ایجاد شود. در موارد بسیار نادر که احتمال آن بسیار کم است،اگر عمیقا وارد قفسه سینه و یا قسمت بالایی پشت شود، امکان خوابیدن ریه‌ها وجود دارد؛ که درصد امکان این اتفاقات بسیار پایین است و هیچ گونه جای نگرانی نیست.
تفاوت طب سنتی و طب سوزنی چیست؟
طب سنتی ایرانی و طب سوزنی با یکدیگر متفاوت‌اند و تفاوت آن‌ها در این است که در طب سنتی ایرانی، درمان بیماری‌ها به چندین روش انجام می‌گیرد که این روش‌ها شامل اصلاح سبک زندگی، اصلاح تغذیه، گیاه درمانی، ماساژ درمانی، فصد، حقنه و حجامت می‌باشد و کاربردهای آن‌ها بسیار گسترده و متنوع‌تر از طب سوزنی است.
چه زمانی می‌توانیم از طب سوزنی استفاده کنیم؟
طب سوزنی، یک جایگزین مناسب برای داروهای ضد درد و استروئید است. شما می‌توانید همراه با دیگر درمان‌ها، از این طب به عنوان مکمل داروهایتان استفاده کنید. همچنین زمانی که بیماری خاصی دارید، باید پیش از مراجعه به مراکز طب سوزنی و انجام آن، بیماری خود را حتما با پزشکتان در میان بگذارید.
ایمنی و مراحل درمان آن
اگر طب سوزنی را نزد متخصص مجرب انجام دهید، ایمنی بالا و کاملی خواهد داشت. پس حتما قبل از شروع درمان، مجوز پزشک موردنظر خود را بررسی کنید. اگر متخصصان از سوزن‌های غیراستریل استفاده کنند، منجر به مشکلات عفونی خواهید شد. متخصص موظف است که پس از هر بار استفاده، سوزن‌ها را دور بیندازد و برای هر بیمار از یک بسته سوزن جداگانه و جدید استفاده کند.
بعلاوه پیش از شروع این کار، متخصص از شما می‌خواهد پرسش‌نامه‌ای را پر کنید که این پرسش‌نامه برای مشخص شدن وضعیت سلامتی‌تان است. سپس نقاط خاص درمان را برای شما مشخص می‌کند که همانطور که گفتیم، هرکدام از این نقاط به عضوی از بدن مربوط است و در نهایت، سوزن‌های نازک هرکدام در اعماق مختلف وارد بدن میشوند.
شاید بپرسید که چرا عمق ورود هر سوزن به بدن متفاوت است؟ علت آن، تفاوت در میزان عدم تعادل جریان انرژی در کانال‌هاست. بنابراین جهت بازگرداندن انرژی به حالت اولیه، اعماق متفاوتی نیاز است. مدت درمان نیز همانطور که قبلا گفتیم، از ۱۵ دقیقه تا یک ساعت متغیر است و گاهی اوقات هم به یک جلسه ختم نمی‌شود و به جلسات بیشتری نیاز است.
در طب سوزنی براى هر بیمار چند سوزن استفاده مى‌شود؟
برای هر بیمار، حدود ۸ تا ۱۰ سوزن استفاده می‌شود که این سوزن‌ها ۲۰ دقیقه تا نیم ساعت در بدن مى‌مانند. سوزن‌ها فوق العاده باریک هستند و این درد به تحریک آن نقطه از بدن مى‌انجامد. در این نوع طب، عمل بیهوشى انجام نمی‌شود زیرا نیازی به آن نیست.
سوزن‌ها چه حسی در بدن ایجاد می‌کنند؟
از آنجا که سوزن‌های طب سنتی بسیار باریک هستند، هنگامی که وارد بدن میشوند، یا اصلا درد ندارند و یا درد بسیار کمی برای شما ایجاد می‌کنند. دردى که توسط هر سوزن حس می‌کنید، مانند گزش قسمتى از بدن به وسیله پشه است.
ممکن است گاهی اوقات احساس سوزش، خارش، بی‌حسی یا درد کمی نیز داشته باشید که علت این احساسات، جاری شدن انرژی در کانال‌هاست. اگر عمق ورودی سوزن بیشتر شود یا به سوزن گرما و جریان الکتریکی وارد شود، ممکن است این احساسات بیشتر حس شوند. تأثیر سوزن به علت تحریک آن قسمت بدن ناشى از درد آن است.
در هر صورت، با وارد شدن سوزن به بدن، کمی درد احساس خواهد شد. اما در عوض، پس از درمان، احساس پر انرژی بودن، حس نشاط و آرامش به انسان دست می‌دهد.
چه افرادی نباید از طب سوزنی استفاده کنند؟
افرادی که دارای اختلالات خونی هستند و یا داروهای رقیق کننده خون استفاده می‌کنند، نباید از طب سوزنی استفاده کنند. همچنین افراد داری دستگاه پیس میکر (ضربان ساز قلب) و یا افرادی که در بدنشان دستگاه‌های الکتریکی دارند، نباید از طب سوزنی استفاده کنند. زنان باردار نیز باید قبل از انجام طب سوزنی، با پزشک خود هماهنگ کنند.
همچنین برای درمان بیماری‌ها باید در کنار داروها، طب سوزنی انجام داد و نباید صرفا به طب سوزنی امید امیدوار بود.
برای انجام طب سوزنی به چه کسی مراجعه کنیم؟
فرد متخصصی که آموزش‌های لازم را برای طب سوزنی فرا گرفته و تحصیل کرده است، فرد مناسبی برای انجام طب سوزنی می‌باشد. شما باید به مرکز مجاز انجام طب سوزنی مراجعه کنید و تحت نظر پزشک متخصص مربوطه، طب سوزنی را انجام دهید. بعلاوه باید مطمئن شوید که آن‌ها از سوزن‌های استریل برای این کار استفاده می‌کنند و بعد از هر بار استفاده هم سوزن‌ها را دور می‌اندازند.
هزینه طب سوزنی به چه صورت است؟
بیشتر لوازم آن یک بار مصرف هستند و تمامى لوازم مورد نیاز از خارج تهیه مى‌شود. اغلب پزشکانى که طب سوزنی را انجام می‌دهند، شخصا به چین یا کشورهاى تولید کننده ابزارآلات طب سوزنى مى‌روند و لوازم مورد نیاز مصرفی را وارد مى‌کنند. پس طبیعتا هزینه آن باید نسبت به ویزیت پزشکان دیگر کمى بالاتر باشد.
کلام آخر
کلام آخر این است که این طب نه تنها در چین، بلکه در ایران نیز به عنوان راهی برای کنترل و درمان انواع درد ثابت شده است. بعلاوه تحقیقات نشان داده‌اند که تاثیر طب سوزنی در افرادی که به عملکرد آن معتقد‌اند، بیشتر است. این درمان اثرات جانبی بسیار کمی دارد و استفاده از آن برای کاهش دردها بخصوص اگر بدنتان به سایر روش‌های کاهش درد پاسخی نداده است، مفید می‌باشد. طب سوزنی از بهترین روش‌های باز گرداندن تعادل به بدن است.
همه‌ی این موارد، ویژگی‌ها و شرایط طب سوزنی را یادآور شد و ما تلاش نمودیم تا در این مطلب، به معرفی و بررسی کامل طب سوزنی بپردازیم و شما را با آن آشنا کنیم. امیدواریم این مطلب برای شما مفید واقع بوده باشد. اگر از این مطلب راضی بودید، در صورت تمایل می‌توانید نظرات خود را در رابطه با آن با ما در میان بگذارید. همچنین از دیگر مطالب سایت کلینیک هستیا دیدن کنید.